ΣΤΗΝ ΕΠΙΔΙΩΞΗ ΚΑΙ ΕΠΙΤΕΥΞΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΥΛΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΡΓΩΝ

1. Εισαγωγικό σημείωμα

II. Για να ξαναθυμηθούμε πρώτα και να ξανα- αναλύσουμε τις έννοιες «ποιότητα» και «εργαστήρια», λέξεις ηθελημένα ξεχασμένες που τις αποφεύγουμε σαν να είναι αισχρόλογα, αφού στα σχέδια νόμων και στις εισηγητικές εκθέσεις τους και στις κριτικές και τις παρεμβάσεις φορέων αναφέρονται σπανιότατα σαν λέξεις και μόνο, χωρίς παράγραφο με ανάλυση ή και ρυθμίσεις, (βλέπε αρχείο τελευταίας δεκαετίας του Ενημερωτικού Δελτίου του ΤΕΕ.) III. Για να ωριμάσουν κατά την παρουσίαση του πρώτου μέρους ερωτήσεις, αντιδράσεις, παρεμβάσεις και αντιρρήσεις που συνήθως προκαλούν γόνιμους προβληματισμούς και συζητήσεις.

Φ. Α. ΦΩΤΟΠΟΥΛΟΣ Χ.Μ.ΕΜΠ

2. Αντικείμενα, Όνομα και είδος νομικού προσώπου του Εργαστηρίου (Δοκιμών, Διακριβώσεων, Εκπαίδευσης και Έρευνας - ΔΔΕΕ)

Πρέπει να δοθούν σταδιακά και σε σύντομο χρονικό διάστημα (τακτό για την πολιτεία) τουλάχιστον και τα τέσσερα αντικείμενα (δηλαδή : Δοκιμών, Διακριβώσεων, Εκπαίδευσης και Έρευνας) στο Κεντρικό Εργαστήριο Δημοσίων Έργων (ΚΕΔΕ), όταν κριθεί ότι κατέστη ικανό να προσφέρει τις αντίστοιχες υπηρεσίες μετά από καθορισμένη διαδικασία κρίσης της ικανότητας σε ποσότητα και ποιότητα των υπηρεσιών (πχ. σε ορισμένο αριθμό κατηγοριών υλικών και ορισμένο αριθμό δοκιμών ανά κατηγορία υλικού στο συγκεκριμένο αντικείμενο).
Η πολιτεία πρέπει να δεσμευτεί για ρυθμό χρηματοδότησης τουλάχιστον τεσσάρων ετών, δεδομένου ότι η απορρόφηση των πιστώσεων και η πραγματοποίηση του έργου θα είναι πιο δύσκολη από εκείνη των μεγάλων Δημοσίων Έργων.
Τα κριτήρια για την ικανότητα και την απόδοση σε κάθε αντικείμενο είναι αρμοδιότητα της πολιτείας, με την προϋπόθεση το εργαστήριο να έχει διαπιστευθεί για το αντικείμενο αυτό από το Εθνικό Συμβούλιο Διαπίστευσης (ΕΣΥΔ) που ίσως θα πρέπει να συντάξει ειδικούς κανονισμούς για όλες αυτές τις ειδικές διαπιστεύσεις, λαμβάνοντας υπόψην ότι και κάποιο άλλο ιδιωτικό εργαστήριο μπορεί να ζητήσει τις ίδιες διαπιστεύσεις.
Ίσως θα πρέπει να επιβληθεί στο εργαστήριο να πάρει τις διαπιστεύσεις αυτές με τη σειρά προτεραιότητας που αναφέρονται τα τέσσερα αντικείμενα προς το συμφέρον του Δημοσίου.
Η οποιαδήποτε Κρατική Εποπτεία της Αγοράς (Α) θα μπορούσε να ανατεθεί σε πρωτοβάθμιο τουλάχιστον επίπεδο στο εργαστήριο σαν πέμπτο Αντικείμενο, κάτι που θα είναι δύσκολο αλλά όχι και ακατόρθωτο όμως λόγω : (1) της απαραίτητης εμπλοκής των δυο αρμόδιων Υπουργείων (ΥΠΕΧΩΔΕ και Ανάπτυξης), (2) του απαραίτητου καθορισμού του μέρους και είδους της αγοράς για υλικά και στοιχεία Δημοσίων Έργων και (3) του καθορισμού εξουσιοδοτήσεων, αρμοδιοτήτων και διαδικασίας ώστε το σύστημα να είναι οπωσδήποτε αδιάβλητο, αμερόληπτο και αδιάφθορο αλλά και οπωσδήποτε σύντομο, σωστό και αποτελεσματικό. Ο ιδιόκτητος φορητός εξοπλισμός, το προσωπικό επιθεωρήσεων και εποπτείας, τα ιδιόκτητα μεταφορικά μέσα, καθώς και όλος ο προϋπολογισμός της δραστηριότητας αυτής πρέπει να έχουν ξεχωριστή πρόβλεψη και χρηματοδότηση.
Δεν χρειάζεται αλλαγή του επίσημου τίτλου ΚΕΔΕ. που είναι δόκιμος, ιστορικός και αναγνωρίσιμος από όλους. Δεν χρειάζεται λογοπλασία αλλά αρμοδιότητες και πιστώσεις. Μπορεί σε ανεπίσημο υπότιτλο να προστίθεται σταδιακά το αντίστοιχο συμβολικό γράμμα (Δ.Δ.Ε.Ε.Α.) μετά την αναγνώριση και απόδοση του αντίστοιχου αντικειμένου στο εργαστήριο με τελικό ολοκληρωμένο τίτλο ΚΕΔΕ/ΔΔΕΕΑ.
Το όργανο πρέπει να παραμείνει ως Υπηρεσία του Δημοσίου γιατί θα υπηρετεί και πάλι πρωτίστως άμεσα και έμμεσα το Δημόσιο Συμφέρον. Βασική προϋπόθεση άρτιας λειτουργίας είναι να έχει σωστή οργάνωση, εσωτερικό κανονισμό και κίνητρα για αποδοτική εργασία. Οι ρυθμίσεις αυτές απαιτούν φαντασία, έμπνευση και πολιτική βούληση ίσως και από την πλευρά του Υπουργείου Δημόσιας Διοίκησης.
Το ίδιο ακριβώς πρέπει να συμβεί και για τα περιφερειακά εργαστήρια Δημοσίων Έργων (ΠΕΔΕ), φυσικά με πρόβλεψη μεγαλύτερου χρόνου ολοκλήρωσής τους. Θα πρέπει να βρεθεί τρόπος συνεργασίας τους με το ΚΕΔΕ, που θα είναι το πρώτο και πιλοτικό εργαστήριο που θα πρέπει να βοηθήσει στην ολοκλήρωση των ΠΕΔΕ σε όλα τα αντικείμενα (ΔΔΕΕΑ). Ίσως για ένα αυστηρά προκαθορισμένο χρονικό διάστημα να υπαχθούν ορισμένα ή και όλα τα ΠΕΔΕ στο ΚΕΔΕ μέχρις ότου μπορέσει το καθένα να λειτουργήσει αποτελεσματικά και με αυτάρκεια και έως ότου η Τοπική Αυτοδιοίκηση της περιφέρειάς του αποκτήσει παράλληλα την ικανότητα της Διοίκησής του.

3. Οι Κύριοι Συντελεστές της Παραγωγής του Εργαστηρίου για αξιόπιστα και αδιάβλητα αποτελέσματα τουλάχιστον στα δύο πρώτα αντικείμενά του (Υπηρεσίες Δοκιμών και Διακριβώσεων).

Σταχυολογούνται και εντοπίζονται τα πλέον απαραίτητα για τον κάθε έναν από τους συντελεστές (εξοπλισμός, προσωπικό, μέθοδοι) που επηρεάζουν τα αποτελέσματα και τα αναμενόμενα σφάλματα μετρήσεων του συγκεκριμένου εργαστηρίου.
α) Εξοπλισμός: Τα όργανα, τα παρελκόμενά τους και τα εργαλεία πρέπει να ικανοποιούν όσα καθορίζονται από τις εφαρμοζόμενες επιβαλλόμενες προδιαγραφές. Όσα από αυτά δε δεσμεύονται από την προδιαγραφή και είναι ελεύθερης επιλογής, πρέπει να επιλέγονται και να δηλώνονται εφάπαξ και να μην αλλάζουν χωρίς αιτιολογία (και νέα δήλωση / καταγραφή) γιατί και αυτό επηρεάζει το αποτέλεσμα και το αναμενόμενο σφάλμα της μέτρησης αυτής του εργαστηρίου αυτού.
Απαραίτητη είναι η εσωτερική διακρίβωση του εξοπλισμού με εσωτερικά πρότυπα που έχουν όμως εξωτερική διακρίβωση με ιχνηλασιμότητα σε διεθνή πρότυπα, όχι μόνο για οικονομία χρόνου και χρήματος, αλλά και για αυτάρκεια και συνεχή ετοιμότητα του εργαστηρίου.
Απαραίτητο είναι και το συνεχώς ενημερωμένο ιστορικό του εξοπλισμού για κάθε όργανο με αναλυτική καταγραφή παρελκόμενων, προτύπων, εργαλείων, ρυθμίσεων, βαθμονομήσεων, διακριβώσεων, περιοδικών ελέγχων και συντηρήσεων και επισκευών, με αναφορά της ημερομηνίας και του αρμόδιου ορισμένου προσώπου που έκανε την πράξη.
β) Προσωπικό: Έγκαιρη αναπλήρωση και αντικατάσταση του μόνιμου προσωπικού, πολύ πριν φύγει για οποιοδήποτε λόγο ένα στέλεχος, με προσόντα και ικανότητες. Ο νεοπροσλαμβανόμενος πρέπει να έχει τυπικά και ουσιαστικά προσόντα πρώτα στο συγκεκριμένο ευρύτερο
αντικείμενο για το οποίο προσλαμβάνεται και οπωσδήποτε πραγματική πειραματική εργαστηριακή εμπειρία σε επιτυχή εργαστηριακή προϋπηρεσία, που θα ελεγχθεί στο εργαστήριο και με διεργαστηριακές δοκιμές μέσα στον πρώτο χρόνο της υπηρεσίας του και θα αξιολογηθεί τουλάχιστον ένα χρόνο πριν από την μονιμοποίησή του.
Προσωρινό προσωπικό είναι το για οποιονδήποτε λόγο εκπαιδευόμενο προσωπικό για την εκπαίδευση του οποίου προκαταβάλλονται δίδακτρα αλλά και παρέχεται προσωπική υπηρεσία του ως βοηθού σε ένα μόνο συγκεκριμένο τμήμα του εργαστηρίου για καθορισμένο χρόνο μετά την εκπαίδευσή του σε αυτό και πριν από την έκδοση πιστοποιητικού εκπαίδευσης. Ο χρόνος αυτός είναι τουλάχιστον διπλάσιος του χρόνου εκπαίδευσης, αρχίζει μετά την έκδοση του πιστοποιητικού εκπαίδευσης και τελειώνει πριν από την έκδοση του πιστοποιητικού ικανότητας.
Η διαδικασία αυτή ολοκληρώνεται και με σύγκριση της ακριβείας (επαναληψιμότητας) και της ορθότητας των αποτελεσμάτων του κρινόμενου με εκείνα ενός ήδη πιστοποιημένης ικανότητας προσώπου, σε ομοιογενή δίδυμα συζυγή δείγματα ή δοκίμια του ίδιου αρχικού δείγματος της παρτίδας.
Το πιστοποιητικό ικανότητας που έχει εκδοθεί παραδίδεται στον δικαιούχο μετά την προηγούμενη σύγκριση με τον επόμενο εκπαιδευόμενο που θα κριθεί με τον τρόπο αυτό η ικανότητά του.
Προσωρινό προσωπικό είναι και κάθε πρωτοδιοριζόμενος Μηχανικός ή Τεχνολόγος που πρόκειται να εργαστεί σε επιθεωρήσεις ή επιβλέψεις έργων του Δημοσίου (ΥΠΕΧΩΔΕ), ο οποίος πριν από την μονιμοποίησή του πρέπει να αποκτήσει τουλάχιστον πιστοποιητικό ικανότητας σε μια δοκιμή και επιτυχή προϋπηρεσία σε ένα μόνο συγκεκριμένο τμήμα του εργαστηρίου για ένα χρόνο μετά την εκπαίδευσή του σε αυτό. Φυσικά μέσα στο χρόνο αυτό θα πρέπει να ενημερωθεί για το έργο των λοιπών τμημάτων του εργαστηρίου σε μια συγκεκριμένη ημέρα εργασίας την εβδομάδα.
Ο υπεύθυνος των αποτελεσμάτων για όλες ή συγκεκριμένες δοκιμές ενός τμήματος είναι πιστοποιημένης ικανότητας τουλάχιστον για δυο δοκιμές και είναι κοινοποιημένος και αποδεκτός από το ΕΣΥΔ για να υπογράφει υπεύθυνα τα εξερχόμενα δελτία δοκιμών ή διακριβώσεων μαζί με τον υπεύθυνο κοινοποιημένο και αποδεκτό χειριστή /εκτελεστή της δοκιμής που συνυπογράφει το Δελτίο. Και οι δυο είναι παρόντες στον εργαστηριακό χώρο στον οποίο εκτελείται η δοκιμή καθ' όλη τη διάρκεια της δοκιμής. Οι πρωτογενείς μετρήσεις καταγράφονται όλες στο εξερχόμενο δελτίο. Οι δυο υπεύθυνοι : εκτελεστής και Υπεύθυνος αποτελέσματος γνωρίζουν μόνον τον εσωτερικό αύξοντα αριθμό σειράς του δείγματος ή του δοκιμίου και όχι το συγκεκριμένο έργο, ούτε αυτόν που ζήτησε τη δοκιμή και προσκόμισε το δείγμα ή το δοκίμιο.
γ) Μέθοδοι και Διαδικασίες: Οι τυποποιημένες μέθοδοι ελέγχου ποιότητας πρέπει σταδιακά να εφαρμόζονται πλέον σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα, που μερικές φορές ακόμα και σήμερα μειονεκτούν έναντι των Αμερικανικών σε αξιοπιστία ελέγχου ποιότητας, όταν ορίζουν φθηνότερα όργανα, φθηνότερα κριτήρια και φθηνότερες δοκιμές που σε κάποια άλλη φάση θα κοστίσουν φυσικά ακριβότερα. Η εφαρμογή των Ευρωπαϊκών προτύπων ήδη επιβάλλεται σταδιακά από την Ευρωπαϊκή Ένωση και η αποφυγή και η αναβολή της εφαρμογής τους, έστω και παράλληλα προς τα ήδη εφαρμοζόμενα πρότυπα κατά ASTM, κάποτε θα κοστίσει πολύ ακριβότερα σε χρήμα και χρόνο.
Ευτυχώς το επίπεδο χρησιμότητας (εργαστηριακές λεπτομέρειες και ολοκληρωμένες οδηγίες) των ευρωπαϊκών προδιαγραφών των εργαστηριακών δοκιμών έχει ανέβει εκπληκτικά, σχεδόν στο ίδιο επίπεδο των αντίστοιχων Αμερικανικών, ξεπερνώντας το μάλιστα σε αρκετές περιπτώσεις.
Το κάθε εργαστήριο όμως πρέπει να καταγράφει την προσωπική του εσωτερική προδιαγραφή για κάθε δοκιμή ή διακρίβωση, συμπληρώνοντας την πρότυπη προδιαγραφή, καθορίζοντας με όλες τις λεπτομέρειες εκείνες σε εξοπλισμό και διαδικασίες μεθόδου που έχει το δικαίωμα από την πρότυπη προδιαγραφή να επιλέξει ελεύθερα, γιατί δεν αναφέρεται δέσμευση σε αυτή. Όμως δεν έχει το δικαίωμα να επιλέγει κάθε μέρα, δηλαδή να αλλάζει την επιλογή του σε κάθε επόμενη δοκιμή. Οι λεπτομέρειες που επέλεξε είναι δεσμευτικές και θέλουν τεκμηριωμένη μελέτη, πρόταση αλλαγής, έγκριση και επίσημη δήλωση της αλλαγής πχ. μετά από έναν χρόνο εφαρμογής της εσωτερικής αυτής προδιαγραφής.
Όταν όλες οι λεπτομέρειες έχουν καταγραφεί, τότε εκτελείται η δοκιμή πανομοιότυπα πολλές φορές (30 έως 60, και όχι 15) στο ίδιο αρχικό δείγμα για να εκτιμηθεί πειραματικά η επαναληψιμότητα (το αναμενόμενο σφάλμα των εκδιδόμενων αποτελεσμάτων) και να δηλωθεί στον ενδιαφερόμενο αγοραστή που ζήτησε και το αποτέλεσμα και τις πρωτογενείς μετρήσεις και το αναμενόμενο σφάλμα.

Αυτό που ορίζεται σήμερα αυστηρότερα σαν «ολική αβεβαιότητα της δοκιμής» και προσδιορίζεται πειραματικά από τα επιμέρους σφάλματα της δοκιμής, δηλαδή επιμέρους σφάλματα σε επιμέρους όργανα και αναγνώσεις και μετρήσεις της δοκιμής (όπως πχ. φορτίο θραύσης, επιφάνεια θλίψης, αναγνωσιμότητες κλπ.), στη δοκιμή προσδιορισμού θλιπτικής αντοχής. Αυτό απαιτεί συγκεκριμένη μαθηματική επεξεργασία όλων των επιμέρους αυτών σφαλμάτων (αβεβαιοτήτων).
Η εκτίμηση αυτή του συνολικού αναμενόμενου σφάλματος, είναι ακριβέστερη και ορθότερη από την εκτίμηση που αναφέρθηκε με επανάληψη της δοκιμής πολλές φορές (60), αλλά σε ένα μόνο συγκεκριμένο δείγμα και σε μια μόνο συγκεκριμένη περιοχή μέτρησης.
Η νέα ακριβέστερη μέθοδος περιέχει όμως την ανασφάλεια ότι ορισμένα επιμέρους σφάλματα και η στατιστική κατανομή του καθενός δεν εκτιμώνται πειραματικά στο συγκεκριμένο εργαστήριο και λαμβάνονται βιβλιογραφικά ή από τους προμηθευτές του εξοπλισμού μετά από κάποιες παραδοχές.
Αν όμως γίνουν όλες αυτές οι εκτιμήσεις βιβλιογραφικά χωρίς καμία σειρά μετρήσεων στο συγκεκριμένο εργαστήριο, τότε η αβεβαιότητα δεν αφορά το συγκεκριμένο εργαστήριο με τις επιλογές του, αλλά αποτελεί επίδειξη μαθηματικής επεξεργασίας σε στοιχεία άσχετα με το εργαστήριο, που αποθαρρύνει τον επιθεωρητή του εργαστηρίου να κάνει τη δουλειά του και να αρνηθεί τη διαπίστευση για να μην εμπλακεί με τη μαθηματική επεξεργασία.
Επομένως, η προταθείσα αρχική εκτίμηση που είναι ανεπαρκής σύμφωνα με τις νέες προδιαγραφές δεν σημαίνει ότι το εργαστήριο απαλλάσσεται από το να έχει αυτά τα πειραματικά στοιχεία και τις εκτιμήσεις αυτές τουλάχιστον.

4. Η επιτυχία του Εργαστηρίου. Οι κύριοι παράγοντες της επιτυχίας

Ο συντελεστής επιτυχίας για το εργαστήριο σε κάθε αντικείμενό του, όπως και για κάθε επιχείρηση, είναι το γινόμενο τριών παραγόντων : της «Ικανότητας» (των επενδύσεων, του προσωπικού και της τεχνογνωσίας), του «Συστήματος» (οργάνωσης και διοίκησης, αρμοδιοτήτων και υποχρεώσεων του προσωπικού) και του «Κλίματος» (συνεργασίας και κοινών στόχων όλου του παντός είδους προσωπικού). Αρκεί ένας μόνον παράγων να είναι μηδενικός για να μηδενίζεται το αποτέλεσμα και η επιτυχία.
Αναφέρθηκαν αρκετά για τις Ικανότητες που πρέπει να έχουν τα εργαστήρια και μάλιστα για εκείνες που είναι δύσκολο να αποκτηθούν σε μικρό χρονικό διάστημα και που γι' αυτό αποτελούν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στον ελεύθερο ανταγωνισμό.
Πρέπει να παραδεχθούμε ότι παρά την κρατική αδιαφορία, το ΚΕΔΕ διατηρεί πολλές “ικανότητες”, ενώ κάποιες άλλες βελτιώνονται με μικρούς και ανεπαρκείς ρυθμούς και άλλες εξασθενούν. Τούτο δεν οφείλεται μόνο στη μικρή χρηματοδότηση των επενδύσεων και στην ανεπαρκή στελέχωση, αλλά και στην εξωφρενικά χαμηλή τιμολόγηση των δοκιμών κάτω του κόστους που παρασύρει και τα συναφή ιδιωτικά εργαστήρια στον κατήφορο των Ικανοτήτων. Ίσως για την κοστολόγηση αυτή θα έπρεπε να επιληφθεί και το ΙΟΚ, για να ορίσει τουλάχιστον μεθοδολογία κοστολόγησης και για να προτείνει τιμολογιακή πολιτική.
Στην Οργάνωση του εργαστηρίου δεν θα πρέπει να προβλεφθούν χωριστές Διευθύνσεις για κάθε αντικείμενο, γιατί το ίδιο εργαστηριακό τμήμα κατ' οικονομία με τον ίδιο πανάκριβο εξοπλισμό και με το ίδιο εξειδικευμένο προσωπικό θα εξυπηρετεί και τα τέσσερα αντικείμενα που ενδεχομένως σταδιακά θα αποκτήσει. Θα πρέπει λοιπόν το τμήμα να αναβαθμίζεται με κατάλληλα κριτήρια και διαδικασίες σε Διεύθυνση όταν αποκτήσει κι επιτύχει σε περισσότερα από δυο αντικείμενα στην εξειδίκευση του. Είναι καιρός επίσης να δοθεί περισσότερος σεβασμός και μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στο εξειδικευμένο προσωπικό όσον αφορά στα κύρια αντικείμενα δραστηριότητάς του στο κάθε τμήμα, γιατί παράλληλα με την επιτυχημένη υπηρεσία του στα αντικείμενα αυτά έχει αποκτήσει και διοικητική πείρα και ίσως μεταπτυχιακές σπουδές σε Διοίκηση και Οικονομία. Το αντίθετο, δηλαδή η Διεύθυνση να προβλέπεται και να ανατίθεται αποκλειστικά σε στελέχη εξειδικευμένα στη Διοίκηση που δεν έχουν γνώση των αντικειμένων της κύριας δραστηριότητας της επιχείρησης, δεν θα αποδώσει τα προσδοκόμενα αποτελέσματα και στην περίπτωση των εργαστηρίων.
Τα κίνητρα για αναβάθμιση των τμημάτων και των εργαστηρίων σε Διευθύνσεις με αύξηση των προσωπικού σύμφωνα με τις ανάγκες των πολλών αντικειμένων δεν επαρκούν για να κινητοποιήσουν το προσωπικό σε αύξηση της απόδοσης και της παραγωγικότητάς του. Τα κίνητρα εξέλιξης, και όχι μόνον αυτά, πρέπει να μελετηθούν για όλες τις βαθμίδες και τις κατηγορίες του προσωπικού.
Το απαραίτητο κλίμα για συνεργασία και κοινούς στόχους απαιτεί πρώτον : προαγωγές στελεχών που αναδείχθηκαν πρότυπα εργατικότητας ηθικής και τιμιότητας στην κοινότητα των εργαζομένων και δεύτερον αποφυγή αποκλεισμών για άλλους λόγους πλην από τους προηγούμενους.

5. Αιτιολόγηση

Προς συντόμευση του χρόνου της εισήγησης, αναφέρονται επιλεκτικά λίγες τεκμηριωμένες αιτιολογήσεις, ώστε να ακουστούν ή και να υποβληθούν εγγράφως μέσω του προέδρου ερωτήσεις και παρεμβάσεις για συζήτηση είτε στο τέλος της Ημερίδας (σε στρογγυλό τραπέζι), είτε για την επόμενη Ημερίδα.
α) Το αναβαθμισμένο και διαπιστευμένο εργαστήριο δοκιμών και διακριβώσεων, που δίδει αποτελέσματα με ακρίβεια και ορθότητα, που συμμετέχει σε διεργαστηριακές δοκιμές με άλλα εργαστήρια και που επιτυγχάνει σε αυτές πάντοτε την μη απόρριψη των αποτελεσμάτων του, αποτελεί μέτρο σύγκρισης και αναγκάζει τουλάχιστον έμμεσα και τα ιδιωτικά εργαστήρια να ακολουθήσουν το παράδειγμά του και να αναβαθμιστούν κατά τον ίδιο τρόπο.
Τότε θα μπορούσε το κράτος να ζητήσει την ίδια ποιότητα και ποσότητα εργαστηριακών αποτελεσμάτων από τους αναδόχους των μεγάλων δημοσίων έργων, ακόμα κι από τον ΕΣΠΕΛ. Θα πρέπει όμως σε περιπτώσεις επανελέγχων λόγω αμφισβητήσεων ή πραγματογνωμοσυνών να μπορεί να προσφέρει σύντομα και αποτελεσματικά τις υπηρεσίες του, ποιοτικά και ποσοτικά, και σε τιμές όχι χαριστικές όπως σήμερα, αλλά ούτε και απαράδεκτα υπερτιμημένες όπως κάνουν οι περισσότερες δημόσιες επιχειρήσεις ακόμα κι όταν είναι ανώνυμες εταιρείες με την απόλυτη πλειοψηφία μετοχών τους να ανήκει στο κράτος.
Το κρατικό εργαστήριο που είναι μη κερδοσκοπικό εργαλείο του κράτους προσφέρει αναγκαστικά έντιμο τιμολόγιο / κοστολόγιο ακόμα και στο ίδιο το κράτος όπου συμπεριλαμβάνονται: (1ον ) η απαραίτητη ανάκτηση κεφαλαίου από αποσβέσεις και αποθεματικά για χρηματοδότηση της αδιάκοπης επέκτασης των επενδύσεων του και (2ον) το πραγματικό λειτουργικό κόστος με όλες τις δαπάνες άμεσες και έμμεσες.
Είναι αμφίβολο αν σήμερα ένα κρατικό εργαστήριο θα μπορούσε να ανταποκριθεί σε μια λογική ζήτηση υπηρεσιών από εκείνους που έχουν την υποχρέωση να τις ζητήσουν και που ευτυχώς δεν τις ζητούν. Το ίδιο αδιέξοδο ακριβώς θα προκύψει αν όλοι οι ενεργοί σπουδαστές και φοιτητές ΑΕΙ και ΤΕΙ (όχι οι εγγεγραμμένοι, αλλά όσοι προσέρχονται στις εξετάσεις) ζητούσαν να παρακολουθήσουν μόνον για μια ημέρα όλα τα μαθήματά τους της ημέρας αυτής.
Τα ιδιωτικά εργαστήρια που έχουν το ίδιο μεγάλο κόστος υπηρεσιών προσφέρουν τις υπηρεσίες τους σε τιμές όχι υπερδιπλάσιες αυτών του δημοσίου (αν και θα έπρεπε να ήταν τριπλάσιες) αλλά αυξημένες ίσως μόνο κατά 50%. Οι πελάτες τους που είναι πολλές φορές και ανάδοχοι μεγάλων δημόσιων έργων δυσανασχετούν κάνοντας τη σύγκριση με τις τιμές του δημοσίου, το οποίο όμως δεν θα μπορούσε να καλύψει ούτε μικρό ποσοστό της μεγάλης αυτής ζήτησης και οπωσδήποτε σχεδόν καθόλου τις δειγματοληψίες στο έργο. Όλοι όμως γνωρίζουν τι αγοράζει κανείς όταν δεν πληρώνει ούτε το κόστος, όπως πάλι γνωρίζουν ποιος πληρώνει τελικά την μη σωστά ελεγχόμενη ποιότητα των έργων.
Όσοι όμως επιθυμούν - φυσικά για το δικό τους έργο - τον σωστό έλεγχο της ποιότητας προσφεύγουν στο ΚΕΔΕ όχι λόγω φθηνού τιμολογίου βέβαια, αφού πρέπει να εξειδικευθούν και να επωμισθούν τη μέριμνα και τα έξοδα των δειγματολειψιών, αλλά λόγω της αξιοπιστίας του.
Τα δημόσια εργαστήρια δεν εργάζονται το απόγευμα παρά τη μεγάλη ζήτηση που θα είχαν αν μπορούσαν να την ικανοποιήσουν. Μια τεράστιας αξίας επένδυση όπως αυτή, δεν λειτουργεί ούτε δυο βάρδιες την ημέρα και δεν τολμά φυσικά να λειτουργήσει έτσι, ούτε με άλλου είδους προσωπικό εκτός του μονίμου, ακόμα και για εργασίες ανειδίκευτου εργάτη. Κάποιος άγραφος μάλλον κανονισμός επιτάσσει να μη σηκώνει ο εργάτης με τα χέρια του δοκίμιο βαρύτερο από 17.999 γραμμάρια.
Και όμως το πρότυπο πιλοτικό κρατικό εργαστήριο πρέπει να δουλέψει, γιατί μόνο τότε θα δουλέψει και το ιδιωτικό. Δεν μπορεί να μετατεθεί μια εργασία στους ιδιώτες ή σε μια κρατική ανώνυμη εταιρεία, όταν υποστηρίζεται ότι αυτό δεν είναι δυνατόν να γίνεται και γι' αυτό καταργείται.
Όλα τα κρατικά εργαστήρια του ευρύτερου δημόσιου τομέα, που έπρεπε να συμπεριληφθούν στην Ημερίδα αυτή (ΚΕΔΕ, ΠΕΔΕ, ΙΓΜΕ, ΓΚΧ, αλλά και ΕΒΕΤΑΜ, ΕΚΕΠΥ, ΚΔΕΠ της ΔΕΗ κλπ.) μπορεί να είναι ελλιπή, ανεπαρκή ή να κρίνονται σαν σπάταλα, αναποτελεσματικά και αντιπαραγωγικά, αλλά σε αυτό δεν φταίει ο πανάκριβος εξοπλισμός τους (ας είναι ανεπαρκής) και το υψηλής στάθμης προσωπικό σε σπουδές, εξειδίκευση, εργατικότητα (ας είναι και σε μικρό ποσοστό). Φταίνε οι διαρρέουσες, ίσως και σκόπιμες φήμες της δεκαετίας ότι τα κρατικά εργαστήρια θα καταργηθούν ή θα πωληθούν ή θα μετατραπούν σε άλλου είδους εταιρεία, σαν να υποτίθεται ότι με το βάφτισμα αυτό θα εξορκιστεί το κακό.

Περιπτώσεις αθρόων μετατάξεων (ενόψει κατάργησης εργαστηρίου και των θέσεων) αποστελέχωσαν ακόμα περισσότερο κάποιο από τα εργαστήρια αυτά. Όσες φορές χαρίστηκε εργαστήριο σε κάποια ένωση που το είχε ανάγκη στην ειδικότητά της αλλά επειδή δεν το πόνεσε και δεν το είχε χτίσει η ίδια για να το εκτιμήσει, είτε το εργαστήριο δεν απέδωσε, είτε ο δωρολήπτης απέφυγε τη δωρεά γιατί θα αναλάμβανε το κόστος λειτουργίας της δωρεάν επένδυσης.
Η κατάργηση ενός εργαστηρίου του Δημοσίου του οποίου η δημιουργία και η ανέλιξη απαιτούσε χρήμα και χρόνο που στο εξής κανένας δεν θα ξαναβρεθεί για να ξαναδιαθέσει, είναι απλώς κακούργημα, γιατί το κράτος θα μείνει ανοχύρωτο από την πλευρά που το προστάτευε το εργαστήριο αυτό και μόνον με την αντιπαραγωγική ύπαρξή του.
Είναι μονόδρομος το να δουλέψουν παραγωγικά και αξιόπιστα τα κρατικά εργαστήρια με το οποιοδήποτε πολιτικό κόστος χρειαστεί για να οργανωθούν αλλά και να λειτουργήσουν με πρόσθετες σωστές επενδύσεις, πρόσθετο εξειδικευμένο ικανό προσωπικό και με νέους κανονισμούς λειτουργίας.
Λιγότερο κράτος δεν σημαίνει κατάργηση σε όλα και πώληση, αλλά πρωτίστως επιλογή των κρίσιμων μονάδων που πρέπει να παραμείνουν μάχιμες στο κράτος για την προστασία του και που μπορούν να γίνουν παραγωγικές και αποδοτικές. Λιγότερο κράτος σημαίνει αναγεννημένο και καλύτερο κράτος.
Το εργαστήριο εκπαίδευσης είναι απαραίτητο και για τις ανάγκες του Δημοσίου όπως έχει περιγραφεί στο πρώτο μέρος αλλά και για τις ανάγκες των ιδιωτικών εργαστηρίων. Σχεδόν όλοι οι εργαστηριακοί όλων των βαθμίδων που εργάστηκαν στα μεγάλα έργα των Αραβικών χωρών αλλά και στα μεγάλα έργα της χώρας μας εκπαιδεύτηκαν στο ΚΕΔΕ ή στην παραγωγή των έργων από εργαστηριακούς που είχαν εκπαιδευτεί στο ΚΕΔΕ. Την τελευταία φορά που ζήτησα τέτοια έστω ολίγων εβδομάδων εκπαίδευση των αρίστων σπουδαστών στο μάθημα : Έλεγχος Ποιότητας και Τεχνολογία Υλικών του ΤΕΙ Πειραιά (μάλιστα μερικοί είχαν πρακτική άσκηση ή και πτυχιακή εργασία στο αντικείμενο) πήρα την απάντηση ότι τούτο δεν είναι πλέον εφικτό λόγω έλλειψης προσωπικού.
Μόνο ένα πραγματικό εργαστήριο που εργάζεται και αποδίδει σε συνθήκες παραγωγής και σύμφωνα με πρότυπες προδιαγραφές μπορεί να κάνει τέτοια εκπαίδευση. Αν εξαιρέσει κανείς λίγα εργαστήρια των ΑΕΙ και ΤΕΙ, που μάλιστα έχουν άλλον προσανατολισμό, δεν υπάρχουν σήμερα άλλες αξιόπιστες μονάδες εκπαίδευσης στο αντικείμενο αυτό τουλάχιστον. Πιστοποίηση εκπαιδευτικής ικανότητας των εισηγητών και των κέντρων σεμιναριακής εκπαίδευσης για μερική χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση υπάρχουν. Κανένας Έλληνας όμως οσοδήποτε φτωχός μέχρι σήμερα δεν λογαριάζει το χρήμα για μια πραγματική εκπαίδευση έστω σε πλήρως αυτοχρηματοδοτούμενο σεμινάριο ακόμα και χωρίς να του χορηγείται πιστοποιητικό ικανότητας.
Το εργαστήριο έρευνας λείπει παντελώς. Τα στελέχη του ΚΕΔΕ πραγματοποιούν έρευνα σε συνεργασία με ΑΕΙ, ΤΕΙ και επιχειρήσεις με επιλογή περιοχής και αντικειμένου από τα δεύτερα και με στόχους που καθορίζουν αυτά και όχι το ΚΕΔΕ. Όταν συνάδελφος επιχείρησε να μελετήσει την κατάσταση της οδοποιείας της Αθήνας από πλευράς σχεδιασμού, εκτέλεσης και συντήρησης για να προταθούν καλύτερες βελτιωμένες προδιαγραφές του τονίστηκε ότι το ΚΕΔΕ δεν είναι και Κέντρο Ερευνών όπως το LCPC της Γαλλίας, αλλά μόνον Κεντρικό Εργαστήριο και δεν πρέπει να ξαναβγεί στους δρόμους έστω και εκτός ωραρίου εργασίας. Το ΚΕΔΕ δεν έχει τέτοια εξουσιοδότηση για αντικείμενα που μπορεί να το ενδιαφέρουν.

Η εποπτεία της αγοράς απαιτεί νομοθετική ρύθμιση που έχει καθυστερήσει αδικαιολόγητα, ενώ είναι αναφαίρετο δικαίωμα αλλά και ρητή υποχρέωση της Ελλάδας. Τα κρατικά ΚΕΔΕ και ΠΕΔΕ θα έπρεπε να είναι οπωσδήποτε τουλάχιστον τα εργαλεία των αυτεπάγγελτων επιθεωρήσεων, ελέγχων, Δειγματοληψιών και Δοκιμών.
Το ΚΕΔΕ με τη συμβολή και την πίεση του ΤΕΕ και των συναδέλφων μηχανικών και επιστημόνων και των καθηγητών ΑΕΙ επέτυχε να εκδώσει το ΥΠΕΧΩΔΕ σε ΦΕΚ :
1ον τους Κανονισμούς Τεχνολογίας Δομικών Υλικών (Σκυροδέματος και Χαλύβων Οπλισμού)
2ον τον καθορισμό προστίμων και κυρώσεων για παραβάσεις των προηγούμενων κανονισμών
3ον Οδηγία για τον αυτεπάγγελτο έλεγχο των εργοστασίων και εργοταξίων παρασκευής υλικών
4ον Σύσταση επιτροπών με εντολή αυτεπάγγελτων ελέγχων που σήμερα κινητοποιούνται μόνο μετά από καταγγελία.

Το δικαστήριο αθώωσε αποδεδειγμένους παραβάτες ρητών διατάξεων του κανονισμού, την παράβαση του οποίου ομολόγησαν μάλιστα οι ίδιοι, με το σκεπτικό ότι η παράβαση και η κακή ποιότητα που προέκυψε από αυτήν δεν θα προκαλούσε σίγουρα ατύχημα ή δυστύχημα κάτω από ορισμένες συνθήκες, γιατί η τεχνολογία προβλέπει στατιστική πιθανότητα υπολογίσιμη αλλά όχι ένα βέβαιο γεγονός. Η ίδια η αθώωση πρέπει να απονεμηθεί σε οδηγό νταλίκας που τρέχει με 130km/h στην Εθνική οδό.
Τέλος, σε ορισμένες περιπτώσεις απειλήθηκε περιπαικτικά το ΚΕΔΕ γιατί δεν μερίμνησε να προδιαγράψει και να πραγματοποιήσει την είσπραξη του προστίμου, που δεν εισπράττεται από την εφορία και έτσι ζημίωσε το Δημόσιο. Δηλαδή, άλλη μια ρύθμιση που έλειπε και σταμάτησαν για μεγάλο χρονικό διάστημα οι έλεγχοι λόγω και έλλειψης του εξειδικευμένου προσωπικού που επανδρώνει τις επιτροπές.

Οι διαδοχικές ρυθμίσεις αυτές απαίτησαν πάνω από είκοσι (20) χρόνια για να ολοκληρωθούν μέχρις εκεί που ολοκληρώθηκαν ενώ υπάρχουν συνεχείς πιέσεις για ελάφρυνση των κριτηρίων συμμόρφωσης, δηλαδή έκπτωση της ποιότητας των υλικών ενώ ταυτόχρονα ζητείται από εξειδικευμένους στο αντικείμενο συναδέλφους να υποστηρίξουν επιστημονικά τις προτάσεις αυτές.

Ποιο ιδιωτικό εργαστήριο με οποιεσδήποτε διαπιστεύσεις θα μπορέσει να προσφέρει παρόμοια υπηρεσία προστασίας του Δημοσίου Συμφέροντος και μάλιστα να πρωτοστατήσει στον αγώνα αυτόν με τόσες αντιδράσεις και αντιξοότητες;