ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΣΥΛΛΟΓΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ

Βασίλης Σκαρλάτος,
Πολιτικός Μηχανικός,
ΤΕΚΤΩΝ ΑΕ

Κων/νος Καρασούλας,
Αρχιτέκτων Μηχανικός,
Γενικός Διευθυντής του ΣΕΒΕΣ

 

 

Στην Ελλάδα η σωστή λειτουργία μιας ελεύθερης και ανταγωνιστικής αγοράς πρέπει να κινείται μέσα στα πλαίσια μιας οικονομίας η οποία εφαρμόζει κοινούς κανόνες για όλους στηρίζει την ανάπτυξη, την απασχόληση και την κοινωνική συνοχή. Δυστυχώς αυτή η λειτουργία της αγοράς μας δεν έχει φτάσει ακόμα στα επίπεδα του υπόλοιπων χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Για να επιτευχθεί η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας τόσο στο διεθνοποιημένο περιβάλλον όσο και στο εσωτερικό της χώρα μας χρειάζονται μεγάλες και σοβαρές προσπάθειες, απλοποιημένο, σαφές, λιτό και σταθερό περιβάλλον κανονισμών και ενεργειών, όπως επίσης ελευθερία στην δράση από άτομα ή ομάδες (Σύνδεσμοι, Επιμελητήρια, επαγγελματικούς φορείς κλπ) που έχουν ικανότητες για νέες πρωτοβουλίες που θα θέτουν στόχους και θα εργάζονται με πίστη, επαγγελματισμό και ευθύνη για την επίτευξη αυτών.
Ειδικότερα θα σας μιλήσω για την κατάσταση λειτουργίας στην αγορά του Ετοίμου Σκυροδέματος σαν τυπικό και πλήρως ενημερωτικό παράδειγμα για την κατανόηση και προβληματισμό σας, όπως ακριβώς ελπίζουμε στο πλαίσιο ενός Τεχνικού Συνεδρίου, όπως του 1ου Συνεδρίου Δομικών Υλικών και Στοιχείων του ΤΕΕ.
Όπως όλοι γνωρίζετε το Έτοιμο Σκυρόδεμα είναι προϊόν ασφαλείας, βασικό υλικό των κατασκευών στην χώρα μας καλύπτοντας περίπου το 96% των δομικών υλικών. Η παραγωγή του και η χρήση του απαιτούν αυστηρή τήρηση κανονισμών και συνεχή παρακολούθηση, όπως επίσης αρκετή γνώση των ανθρώπων που το χρησιμοποιούν.
Για την τήρηση των κανονισμών που προανέφερα η πολιτεία έχει θεσμοθετήσει κανόνες λειτουργίας και μηχανισμούς ελέγχου για την σωστή εφαρμογή των κανονισμών αυτών (ΚΤΣ 97) και θα πίστευε κανείς ότι μέσα από το πλέγμα αυτό, ισχύοντες κανονισμοί, έλεγχοι πολιτείας, ενημερωμένοι χρήστες η αγορά του βασικότατου αυτού υλικού θα κινείτο σωστά με σαφείς και υγιείς κανόνες ανταγωνισμού προς όφελος της ποιότητας των κατασκευών, του Έλληνα καταναλωτή και της εθνικής οικονομίας γενικότερα. Η πραγματικότητα όμως παρουσιάζεται τελείως διαφορετικά.
Οι ελλιπείς έλεγχοι από την πολιτεία, η αδιαφορία των χρηστών, η απουσία τις περισσότερες φορές των ανθρώπων εκείνων που κατεξοχήν επιβάλλεται να παρευρίσκονται στις σκυροδετήσεις και η δημιουργία μιας νοοτροπίας της χαμηλότερης τιμής, σχεδόν χωρίς άλλες προϋποθέσεις έχουν οδηγήσει τις βιομηχανίες παραγωγής Σκυροδέματος στην χώρα σε μια κατάσταση έντονου προβληματισμού με δίλλημα ή επιμονή στην ποιότητα ή αύξηση διακυβεύματος στον καταναλωτή.
Ο ΣΕΒΕΣ, το Πανελλήνιο Όργανο των παραγωγών Ετοίμου Σκυροδέματος έχει επανηλειμένα αναφερθεί σ' αυτήν την κατάσταση με διαβήματα του στα αρμόδια Υπουργεία, με δημοσιεύσεις, ανακοινώσεις, με παρουσιάσεις σε Συνέδρια και Ημερίδες και με ότι μέσον μπορούσε να χρησιμοποιήσει για την αφύπνιση και δραστηριοποίηση όλων εκείνων που έχουν να κάνουν με τις κατασκευές στην χώρα μας.
Φυσικά το πρόβλημα είναι αρκετά σοβαρό και σύνθετο για να μπορεί να αναπτυχθεί μέσα από μία ομιλία παρουσίαση. Εμείς προσπαθούμε μέσα από την αντικειμενική περιγραφή της κατάστασης να ταράξουμε λίγο τα λιμνάζοντα ύδατα και να προτείνουμε συγκεκριμένες δράσεις, βελτιώσεις. Φυσικά βασική προϋπόθεση είναι το πόσο ενημερωμένος είναι ο καταναλωτής του προϊόντος μας καθώς και με το βαθμό σοβαρότητας των μελών που συνθέτουν τον κλάδο του Ετοίμου Σκυροδέματος στην χώρα μας. Σίγουρα σ' αυτό το δίπολο, Πομπός (εμείς) - Δέκτης (αγορά) καθοριστικό ρόλο παίζουν :
• Συνολικά η κατασκευαστική μας κουλτούρα, η οποία δεν έχει εντάξει στο αξιακό της σύστημα και στον βαθμό που θα έπρεπε τα ποιοτικά χαρακτηριστικά για να επιλέξει σωστή συνεργασία.
• Το θεσμικό πλαίσιο που καθορίζει τους όρους και τις προϋποθέσεις παραγωγής και διάθεσης του προϊόντος, τόσο του Σκυροδέματος καθ' αυτό, όσο και των πρώτων υλών που το συνθέτουν (Αδρανή Υλικά),
• Ο βαθμός ελλείμματος ανταπόκρισής μας ως κοινωνία, να προσαρμοζόμαστε στις εξελίξεις, εντάσσοντας στην διαδικασία μας, σύγχρονα εργαλεία, οργάνωσης και συγκρότησης ως πολιτεία (Απόδειξη η δυσκολία να εφαρμόσουμε τα Ευρωπαϊκά Πρότυπα, ενώ δεσμευτήκαμε ως χώρα να τα είχαμε εφαρμόσει από το 2004).
Ακόμη η αγορά εκτιμά, πως το Σκυρόδεμα είναι ένα προϊόν με πολύ «φιλότιμο» και ως εκ τούτου δεν χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή στις επιλογές της.
Αντίθετα εμείς εκτιμούμε και αυτή είναι η πραγματικότητα ότι το σπουδαιότερο από τα Δομικά Υλικά είναι το Σκυρόδεμα που είναι συγχρόνως και το πιο ευπαθές προϊόν ευρείας κατανάλωσης, και χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή και φροντίδα.
Και φυσικά εμείς το προσεγγίζουμε και ενσωματώνουμε στην παραγωγική μας διαδικασία τεχνολογία και γνώση, που κοστίζουν, ενώ η αγορά το προσεγγίζει με «ελαστική» συνείδηση. Είναι απαράδεκτο σ’ ένα τέτοιο προϊόν το μόνο κριτήριο επιλογής προμηθευτή - παραγωγού να είναι η τιμή.
Διαπιστώνεται χάσμα, μεταξύ του κόστους που ενσωματώνουν στο προϊόν οι σοβαρές παραγωγές και της τιμής που στέργει να πληρώσει η αγορά.
Έτσι αναπτύσσονται προϋποθέσεις «αθέμιτου ανταγωνισμού», τις δυσμενείς επιπτώσεις του οποίου, τις πληρώνουν τόσο οι σοβαρές παρουσίες στο χώρο μας, όσο και ο τελικός καταναλωτής, χρήστης του προϊόντος μας. Η κατάσταση αυτή έχει πάρει τεράστιες διαστάσεις, οφείλεται κατά κύριων λόγο στην δυσκινησία της πολιτείας να ολοκληρώσει το έργο που αναλαμβάνει και επιπλέον αυτή η κατάσταση έχει οδηγήσει στην δημιουργία ενός περίεργου τρόπου σκέψης που αγγίζει τα όρια της αδιαφορίας και τείνει να γίνει νοοτροπία, μια πολύ επικίνδυνη νοοτροπία.
Ο έλεγχος της ποιότητας του Ετοίμου Σκυροδέματος και των Βιομηχανιών Ετοίμου Σκυροδέματος αν και νομοθετικά καλυμμένος (απόφαση Δ. 14/43309-ΦΕΚ 332/Β 28.3.2001) έχει ανατεθεί στην πολιτεία, ο έλεγχος όμως είναι ανεπαρκής ως μηδενικός.
Οι επιτροπές που έχουν συγκροτηθεί δεν λειτουργούν (Υπάλληλοι ΚΕΔΕ, Περιφερειών).
Όσες φορές έγιναν έλεγχοι και επιβλήθηκαν πρόστιμα για παράβαση των διατάξεων του άρθρου 21 του Ν. 14 18/1984 (ΦΕΚ 112/Α6-6-2001) τα πρόστιμα δεν πληρώθηκαν.
Λειτουργούν Μονάδες Παραγωγής Ετοίμου Σκυροδέματος χωρίς καμία απολύτως άδεια.

Συχνά με διαβήματα μας σε όλους τους αρμόδιους φορείς ζητούμε την λήψη μέτρων για να τεθούν επιτέλους φραγμοί στην εκμετάλλευση του χώρου των δομικών έργων από ασυνεπείς παραγωγούς (που δεν διαθέτουν άδεια παραγωγικής μονάδας, είτε δεν διαθέτουν καν παραγωγική μονάδα), που δεν πληρούν τους όρους Παραγωγής Σκυροδέματος και συνιστούν μείζονα κίνδυνο για την ασφάλεια των πολιτών, την αξιοπιστία και την ποιότητα των έργων γενικότερα.
Τονίζεται και πάλι ότι η προώθηση τέτοιων ουσιαστικών ρυθμίσεων για την προστασία της ποιότητας του Σκυροδέματος συνιστά αναγκαία μέριμνα της Πολιτείας, ιδίως σε μια χώρα που έχει υποστεί επανειλημμένα καταστροφές από σεισμούς, ταυτόχρονα όμως προστατεύεται έτσι ο καταναλωτής από τους ασυνεπείς και ανεπαρκείς Παραγωγούς, προστατεύονται τα Δημόσια και Ιδιωτικά έργα, προστατεύονται οι υπεύθυνοι Μηχανικοί και Κατασκευαστές και προστατεύεται ο ελεύθερος και υγιής Ανταγωνισμός.
Μέσα σ’ αυτό το πνεύμα και υπό την πίεση μιας πραγματικότητας που δεν αφήνει περιθώρια ούτε αμφισβητήσεις και ούτε αναβολές πρέπει όλοι να συνειδητοποιήσουμε ότι πρέπει να προχωρήσουμε σε αποφάσεις και εφαρμογή μέτρων που θα βελτιώσουν την υπάρχουσα κατάσταση και θα διαμορφώσουν ένα πλαίσιο σωστής λειτουργίας της αγοράς.
Η σωστή λειτουργία της αγοράς μέσω εφαρμογής κανόνων ελεύθερου και υγιούς ανταγωνισμού είναι ένα σύνολο ενεργειών όπως συνείδηση επαγγελματισμού, χρήση πιστοποιημένων Υλικών από όλους τους Παραγωγούς, πιστή τήρηση των ισχυουσών κανονισμών, συνεχή προσαρμογή σε νέες καινοτόμες εφαρμογές και γενικότερα στην δημιουργία μιας σωστής ποιοτικής διαχείρισης, που θα οδηγήσει στον χρόνο σε καλύτερη ποιότητα ή καλύτερα σε μια ηθική ποιότητας.
Όλα αυτά τα προβλήματα δεν είναι καινούρια και ούτε καθαρά Ελληνικά. Τα αντιμετώπισαν και άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης μόνο που εκείνες με πιο πειθαρχημένες κοινωνίες, με πιο επαγγελματική νοοτροπία και πιο αποτελεσματική δημόσια διοίκηση αντιμετώπισαν νωρίτερα και αποφασιστικά αυτά τα προβλήματα.
Η εμπειρία τους (όπως πχ στην Γερμανία, Γαλλία, Ολλανδία, Βέλγιο κλπ) οδήγησαν στην ανάθεση και μετατόπιση στα Συλλογικά Όργανα από την πολιτεία ευθυνών και αρμοδιοτήτων που με την σειρά τους δημιούργησαν ένα πλαίσιο σωστής λειτουργίας της αγοράς, μέσα στο δικό τους χώρο δραστηριότητας στηρίζοντας τον υγιή ανταγωνισμό και περιθωριοποιώντας όλους εκείνους που δεν ήθελαν να αναγνωρίσουν τις απαιτήσεις και υποχρεώσεις τους.
Πιστεύουμε ότι ο ΣΕΒΕΣ μπορεί να προσφέρει πολλά μέσα από την εμπειρία των στελεχών του, να διαμορφώνει θέσεις, να τεκμηριώνει προτάσεις και γενικότερα να βοηθά στην επίλυση προβλημάτων στην αγορά αυτών των τόσο σπουδαίων Δομικών Υλικών.
Θεωρούμε ότι είμαστε χρήσιμος και κρίσιμος κρίκος στην κατασκευαστική αλυσίδα.
Η γνώση που πηγάζει από την εμπειρία μας διασφαλίζει ιδιαίτερα, τα χαρακτηριστικά εκείνα που προσδιορίζει και η επιστήμη για αυτό το τόσο σπουδαίο δομικό υλικό με σκοπό να φθάνουν στο έργο και να ενσωματώνονται σ’ αυτό. Έχουμε και την διάθεση και την ευαισθησία και αυτό το αποδεικνύουμε γιατί μόνον εμείς προχωρήσαμε σε συγκεκριμένες πρωτοβουλίες για να ξεφύγουμε από την ακινησία (αφού κανένας από όσους έχουν θεσμικό ρόλο και ευθύνη δεν έπαιρναν καμία πρωτοβουλία) έτσι:
1. Μεταφράσαμε το Ευρωπαϊκό πρότυπο ΕΛΟΤ - ΕΝ 206-1 για να βοηθήσουμε και να τσιγκλήσουμε τους αρμόδιους μηχανισμούς της πολιτείας να εφαρμόσουν επιτέλους το πρότυπο,
2. Μπήκαμε μαζί με τον ΕΛΟΤ στην διαδικασία και με συνεργασία όλων των ενδιαφερόμενων (ΚΕΔΕ - ΤΕΕ - Κατασκευαστικές Επαγγελματικές Οργανώσεις κλπ) να σχεδιάσουμε και να εφαρμόσουμε έναν ειδικό Κανονισμό που αφορά Εργοστασιακό Σκυρόδεμα (Σήμα Συμμόρφωσης Προϊόντος - Σήμα Ποιότητας).
Δυστυχώς όμως, λίγες ως τώρα Βιομηχανίες Σκυροδέματος στην Ελλάδα αυτοδεσμεύτηκαν να εφαρμόσουν το ΣΗΜΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ. Και αυτές όμως μέσα σ' ένα κλίμα στρεβλού και αθέμιτου ανταγωνισμού, χωρίς καμία στήριξη από την πολιτεία, κουράστηκαν να επιμένουν και να προσπαθούν, αφού χρόνια τώρα υφίστανται το οικονομικό βάρος της αναβαθμισμένης και πιστοποιημένης ποιότητας, χωρίς καμία αναγνώριση από την συγκροτημένη πολιτεία.
Ζούμε σε μια περίοδο ραγδαίων εξελίξεων. Έννοιες όπως οικονομική ανάπτυξη, ενίσχυση της επιχειρηματικότητας, απασχόληση, ανταγωνισμός, ανεργία, θα πρέπει πλέον να μας απασχολούν σοβαρά και να μας οδηγήσουν σε λήψη μέτρων και αποφάσεων. Δεν είναι δυνατόν να ακολουθούμε την πορεία που είχαμε μέχρι τώρα μιας και οι εξελίξεις θα μας προσπεράσουν και θα αναγκαστούμε να αγωνιζόμαστε να καλύψουμε την αδιαφορία μας.
Πιστεύοντας λοιπόν ότι μέσα από τον αναβαθμισμένο ρόλο του Συλλογικού Φορέα με την αναγνώριση αυτού του Ρόλου από την πολιτεία προτείνουμε συγκεκριμένα μέτρα τα οποία βασίζονται στην πεποίθηση ότι έτσι μόνον θα βρούμε διέξοδο στα κοινά προβλήματα μας.

Πιστεύουμε λοιπόν τα εξής :
1. Να συμμετέχουμε σταθερά και μόνιμα στις διαδικασίες που οργανώνει η πολιτεία για τον σχεδιασμό του θεσμικού πλαισίου και την εφαρμογή του σε ότι έχει σχέση με τον κλάδο μας.
2. Να εκφράζει γνώμη και να υποβάλει εκθέσεις στις αρμόδιες υπηρεσίες (Υπουργείο Ανάπτυξης) την ίδρυση, εγκατάσταση και λειτουργία νέων Μονάδων Παραγωγής.
3. Να ελέγχει και να παρουσιάζει στους αρμόδιους φορείς (ΥΠΕΧΩΔΕ, ΚΕΔΕ, ΤΕΕ) την κατάσταση λειτουργίας υφιστάμενων Μονάδων όπως : α) τήρηση κανονισμών λειτουργίας και παραγωγής (ΚΤΣ 97), β) τήρηση περιβαλλοντολογικών όρων, γ) τυχόν αλλαγές ή επεκτάσεις, δ) να αναφέρεται στην επάρκεια των εγκαταστάσεων παραγωγής και διακίνησης του προϊόντος (εξοπλισμός - τεχνολογία - εξειδίκευση και εμπειρία ανθρώπινου δυναμικού κτλ).

Όλα αυτά και πολλά άλλα τα οποία μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο μελέτης και να καλυφθούν σε μια από κοινού Συνεργασία με τους αρμόδιους φορείς και να παρουσιάζονται σε μορφή ετήσιας έκθεσης για τον κλάδο π.χ. του Ετοίμου Σκυροδέματος ειδικά για την πολιτεία και τους φορείς ελέγχου αυτής.
Με αυτόν τον τρόπο το κράτος θα ήταν πάντα στην θέση απόλυτης ενημέρωσης για την κατάσταση κάθε κλάδου θα μπορούσε απλά και γρήγορα να επεμβαίνει αν χρειάζεται και γενικότερα να ορίζει τις εξελίξεις κα να μη τρέχει πίσω από αυτές όπως δυστυχώς παρουσιάζεται η κατάσταση σήμερα.
Εμείς σαν ΣΕΒΕΣ πιστεύουμε ότι ο στόχος είναι κοινός: Ανάπτυξη και βελτίωση των συνθηκών ζωής του Έλληνα πολίτη μέσα από σωστές κατασκευές με αναβαθμισμένη ποιότητα κα χωρίς το κοινωνικό σύνολο να επωμίζεται το μεγαλύτερο μέρος του κόστους μακροπρόθεσμα και να οφελούνται οι ολίγοι έξυπνοι.
Η πρακτική εμπειρία της αγοράς διδάσκει ότι εντάσεις μεταξύ εποπτευόμενων και εποπτών δεν έχει νόημα και δεν οδηγεί πουθενά.
Πρωταρχικό καθήκον όλων μας είναι να βοηθήσουμε να μειωθεί αυτή η ένταση.
Κι αυτό γίνεται αν όλοι αποδεχθούμε δύο βασικές αρχές: οι επιχειρήσεις οφείλουν με εντατική προσπάθεια να ενεργούν μέσα στα πλαίσια των νόμων και κανονισμών. Και οι εποπτικές αρχές πρέπει να εφαρμόζουν την εποπτική τους λειτουργία με γνώμονα όχι την τυπικότητα, αλλά την εξασφάλιση της σωστής αλλά και απρόσκοπτης λειτουργίας των αγορών.
Με αυτό το σκεπτικό και με την πεποίθηση ότι μόνον με συνεργασία, αμοιβαία αναγνώριση και αναβάθμιση των Συλλογικών φορέων μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τις απαιτήσεις των καιρών, εκφράζουμε την ελπίδα ότι τουλάχιστον αυτή τη φορά κάτι θα μείνει από αυτά που ακούσατε και ότι κάτι θα φτάσει και στα αφτιά εκείνων που ο λαός μας έχει αναθέσει την επίλυση των προβλημάτων του.

Επιστροφή στα Τεύχη