Η Κρίση και τα Μνημόνια προκάλεσαν κατάρρευση της οικοδομής

του Άγγελου Πέππα Διευθύνοντος Συμβούλου της
ΑΓΓΕΛΟΣ Β. ΠΕΠΠΑΣ Α.Β.Ε.Ε.
τ. Πρόεδρος ΣΕΒΕΣ. Σύνδεσμος ΕλληνικώνΒιομηχανιών Ετοίμου Σκυροδέματος

Μείωση 75% στην έκδοση οικοδομικών αδειών τα χρόνια της κρίσης

Επί δεκαετίες η οικοδομή ήταν ένας κλάδος ο οποίος συνέβαλε σημαντικά στην αύξηση του ΑΕΠ δεδομένου ότι από τη μια μεριά απασχολούσε σημαντικό αριθμό εργατών, τεχνιτών και μηχανικών και, από την άλλη, με το να χρησιμοποιεί υλικά από πολλούς άλλους (τσιμεντοβιομηχανία, Έτοιμο μπετόν , χαλυβουργία, υλοτομία, λατομεία κ.λπ.) ενίσχυε την απασχόληση και στους κλάδους αυτούς.
Μετά την είσοδο της χώρας στο ευρώ και την απλόχερη χορήγηση δανείων από τις τράπεζες με ευνοϊκούς όρους, η οικοδομή γνώρισε μεγάλη άνθηση τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 2000 και ενισχύθηκε από την κατασκευή των ολυμπιακών έργων. Όλα αυτά μέχρι και το 2007. Ήρθε, όμως, η παγκόσμια οικονομική κρίση και στη συνέχεια τα Μνημόνια και η οικοδομική δραστηριότητα κυριολεκτικά κατέρρευσε. Στην κατάρρευση αυτή της οικοδομής οφείλεται και ένα σημαντικό ποσοστό της μεγάλης αύξησης της ανεργίας.

Σε «ντόμινο» έχει εξελιχθεί η ανεργία που πλήττει τον κλάδο της οικοδομής, καθώς μηχανικοί, εργολάβοι, τεχνικά συνεργεία, προμηθευτές αλλά και οι βιομηχανίες βρίσκονται στα όριά τους λόγω της ύφεσης που παρατηρείται στον κλάδο της οικοδομής τα τελευταία χρόνια.

Η «κατάρρευση» του κλάδου των οικοδομών έχει συμπαρασύρει πλήθος επαγγελματιών στην ανεργία και την καθημερινή αναζήτηση μεροκάματου προκειμένου να εξασφαλίσουν ένα πενιχρό εισόδημα για την επιβίωσή τους. Επιπλέον, το φάσμα των οικοδομικών εργασιών έχει συρρικνωθεί σημαντικά και έχει περιοριστεί πλέον στις νομιμοποιήσεις αυθαιρέτων, τις ανακαινίσεις και τις επισκευές κατοικιών.

Εταιρείες ετοίμου σκυροδέματος και μηχανικοί βλέπουν καθημερινά τις εταιρείες τους να «βουλιάζουν» λόγω χαμηλής ζήτησης για νέες οικοδομές που θα καταστήσουν την επιχείρησή τους βιώσιμη ενώ όσοι σχετίζονται με τον κλάδο έχουν οδηγηθεί στην πλειοψηφία τους στην ανεργία. Τεχνικά συνεργεία και τεχνικά επαγγέλματα που σχετίζονται άμεσα με τον κλάδο της οικοδομής δεν βρίσκουν ούτε μεροκάματα ενώ προμηθευτές υλικών ακόμη και βιομηχανίες και βιοτεχνίες δομικών υλικών που αποτελούν την ατμομηχανή παραγωγής βρίσκονται στα όρια της επιβίωσης.

Η συνεχιζόμενη καθίζηση της οικοδομικής δραστηριότητας στην Ελλάδα, με τον αριθμό των οικοδομικών αδειών να σημειώνει περαιτέρω πτώση 35,6% τον Απρίλιο, σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής.

Αναλυτικότερα, το μέγεθος της συνολικής οικοδομικής δραστηριότητας (Ιδιωτικής-Δημόσιας) στο σύνολο της χώρας, μετρούμενο με βάση τις εκδοθείσες οικοδομικές άδειες, διαμορφώθηκε τον Απρίλιο σε 1.025 οικοδομικές άδειες.

Η οικοδομική δραστηριότητα ήταν κάποτε εκ των βασικών συντελεστών στην ανάπτυξη της χώρας.
Από τα στατιστικά στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ προκύπτει ότι από το 2005 όπου είχε κορυφωθεί η έκδοση νέων οικοδομικών αδειών και μετά, η οικοδομική δραστηριότητα ακολουθεί πτωτική πορεία. Παρατηρήθηκε μεγάλη έξαρση στη μείωση της έκδοσης των αδειών νέων οικοδομών και ακόμα χειρότερα επειδή είναι φυσικό ένα ποσοστό αυτών των αδειών μόνο θα υλοποιηθεί.

Τα παραπάνω επισημαίνει ο πρόεδρος των Ελληνικών Βιομηχανιών Ετοίμου Σκυροδέματος κ. Άγγελος Πέππας που μίλησε στο περιοδικό Σκυρόδεμα & Χάλυβας.

Πάντα σύμφωνα με τον ίδιο, «το βασικό χαρακτηριστικό σήμερα της Οικοδομής είναι ότι αυτή λειτουργεί σε συνθήκες επίμονης ύφεσης και υπερπροσφοράς κατοικιών και επαγγελματικών ακινήτων. Η Οικοδομή χρειάζεται τη δημιουργία ενός κλίματος με προοπτική, ικανό να αντιμετωπίσει επιθετικά την ύφεση που εμφανίζεται. Φυσικά, δεν είναι εύκολο να περιμένει κάποιος ότι θα αλλάξει το κλίμα που επικρατεί σήμερα στην Οικοδομή, όταν το Κράτος συνεχώς επιβάλλει φόρους, οι τράπεζες δε χορηγούν δάνεια, υπάρχει υπερπροσφορά ακινήτων και έλλειμμα ρευστότητας.

Στην καλύτερη των περιπτώσεων, αν δε ληφθούν δραστικά μέτρα και δε χαραχθεί επιθετική στρατηγική αντιμετώπισης της κρίσης σε ένα τόσο νευραλγικό τομέα της οικονομικής ζωής της χώρας μας, θα παραμένουμε σε κατάσταση έντονης κρίσης».

Έτσι, το πρόβλημα ή η κρίση στην Ελληνική Οικοδομή εντοπίζεται τώρα στο αδιάθετο απόθεμα των κατοικιών στην Ελλάδα - το μέγεθός τους κυμαίνεται από 250.000 έως 300.000 ακίνητα - και στο γεγονός ότι όλη η αγορά του ακινήτου είχε καταστεί «τραπεζοκίνητρος».

Ο μεγάλος αριθμός αδιάθετων κατοικιών (250.000 - 300.000 σύμφωνα με τις εκτιμήσεις μας) συνέβαλε καθοριστικά στην κρίση και φαίνεται ότι εμποδίζει την έξοδο από αυτήν, παρά το γεγονός ότι ήδη έχει μειωθεί η οικοδομική δραστηριότητα.

Αυτή τη στιγμή υπάρχει υπερπροσφορά κατοικιών χωρίς όμως να υπάρχει η ανάλογη μεγέθυνση του πληθυσμού.
Την εικόνα τις άσχημης κατάστασης επιδείνωσε ακόμη περισσότερο το γεγονός ότι, οι Τράπεζες μείωσαν δραστικά το δανεισμό και έτσι με το κλείσιμο της στρόφιγγας χρηματοδότησης, έμεινε από καύσιμα η κτηματαγορά.
Η κρίση λοιπόν στον οικοδομικό κλάδο είναι βαθιά, συμπεριλαμβανόμενης επίσης της βιομηχανίας δομικών υλικών (που αντιμετωπίζει πτώση τζίρου και εξαγωγών), παίρνει μεγάλες διαστάσεις, προαναγγέλλει ανυπολόγιστες επιπτώσεις στην απασχόληση και κινδυνεύει να πάρει μόνιμα χαρακτηριστικά.

Τα φορολογικά μέτρα (φόρος υπεραξίας ακινήτων, ΕΝΦΙΑ ,ΦΑΠ κλπ.) που ψήφισε πρόσφατα η Κυβέρνηση οδηγούν στην υπερφορολόγηση της ακίνητης περιουσίας χωρίς να ληφθεί υπ' όψιν η οικονομική δυσπραγία, καθώς και ο μεγάλος βαθμός κτήσης ακινήτων από τις ελληνικές οικογένειες.

Όπως όλα δείχνουν, όπως και το 2014 έτσι και το 2015 θα αποτελέσει ακόμα ένα «μαύρο» έτος για την αγορά της οικοδομής, όχι μόνο λόγω της οικονομικής κρίσης και των συνεπειών που αυτή έχει επιφέρει στα εισοδήματα των νοικοκυριών, αλλά και λόγω των συνεχών παλινωδιών της κυβέρνησης αναφορικά με το φορολογικό καθεστώς των ακινήτων.

Σε περιόδους οικονομικής κρίσης είναι καθοριστικός ο τρόπος που επιλέγεται από την εκάστοτε κυβέρνηση για την αντιμετώπιση της κρίσης.

Η πολιτική άντλησης περισσοτέρων εσόδων μέσω φορολογίας από την αγορά, χωρίς ουσιαστική προσπάθεια περικοπής των σπαταλών-εξόδων, δεν οδηγεί πουθενά.

Έμφαση πρέπει να δοθεί στην τόνωση της οικονομίας μέσω επενδυτικών προγραμμάτων με παράλληλη εξοικονόμηση πόρων μέσω περικοπής μη παραγωγικών δαπανών του ευρύτερου Δημόσιου Τομέα δηλ. με περικοπή σπαταλών.

Σήμερα η πολιτεία τα μέτρα που λαμβάνει δημιουργούν επιπρόσθετα προβλήματα με έντονες κοινωνικές διαστάσεις σε όλα τα κοινωνικά στρώματα και μακροχρόνιες επιπτώσεις στον οικοδομικό & κατασκευαστικό τομέα.

Ο κλάδος των κατασκευών και γενικά η οικοδομή είναι ο κινητήριος μοχλός της ελληνικής οικονομίας. Η κατασκευαστική δραστηριότητα διαχειρίζεται από 12-16% της απασχόλησης (άρα και της στήριξης των Ασφαλιστικών Ταμείων), το 15-20% του Α.Ε.Π. και με την πτώση της οικοδομής και τα φορολογικά μέτρα που πάρθηκαν πλήττονται περισσότερα από 160 επαγγέλματα και περισσότεροι από 600.000 εργαζόμενοι.

Ο τομέας των κατασκευών και της οικοδομής χρήζει ιδιαίτερης προσοχής από την Πολιτεία.

Απαιτείται άμεση λήψη δραστικών μέτρων που θα τονώσουν τον κλάδο, θα βοηθήσουν την ανάκαμψη της οικονομίας και θα δημιουργήσουν τις προοπτικές ανάπτυξης της χώρας όπως:

1.Χορήγηση επιπλέον κινήτρων για την απόκτηση πρώτης κατοικίας να επανέλθει το μέτρο της έκπτωσης των τόκων των στεγαστικών δανείων από το εισόδημα και όχι από τον φόρο, όπως ισχύει σήμερα.

2.Επιδότηση επιτοκίου στα στεγαστικά δάνεια για την απόκτηση πρώτης κατοικίας, κάτι το οποίο προς το παρόν τουλάχιστον δεν προχωρά.

3.Μείωση των συντελεστών εμπορικότητας και των τιμών ζώνης των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων, σε όσους δήμους και συνοικίες της χώρας είναι αδικαιολόγητα υψηλές και υπερβαίνουν σήμερα τις αγοραίες, ιδιαίτερα στα καταστήματα και επαγγελματικά κτίρια του κέντρου της Αθήνας αλλά και της περιφέρειας ξενοίκιαστα γραφεία και αποθήκες.

4.Μείωση του ΕΤΑΚ για τα αδιάθετα κτίσματα των οικοδομικών εταιρειών από 0,6% σε 0,1% τόσο για τις ατομικές επιχειρήσεις και τα φυσικά πρόσωπα.

5.Επίσπευση της ένταξης νέων περιοχών στα σχέδια πόλεων.

6.Επαναφορά της δυνατότητας νομιμοποίησης χώρων λόγω αλλαγής χρήσης με μεταφορά συντελεστή δόμησης.

7.«Ενεργειακό πιστοποιητικό»: Θέσπιση ενιαίων και συνοπτικών επιθεωρήσεων με το σύστημα «κτιρίου αναφοράς» και χαμηλά ανώτατα όρια αμοιβών των «ενεργειακών επιθεωρητών».

8.Μείωση του ΕΤΑΚ των ενεργειακά αναβαθμισμένων κτιρίων, νεόδμητων και παλαιών κατά 50% .

9.Σταδιακή έκπτωση (εντός πενταετίας) από το φορολογητέο εισόδημα των δαπανών για την ενεργειακή αναβάθμιση υφισταμένων κτιρίων.

10.Μείωση του ΦΠΑ για το σύνολο των εργασιών και υλικών της ενεργειακής αναβάθμισης κτιρίων.

11.Δανειοδότηση επιχειρήσεων για αγορά ακινήτων προς ιδιόχρηση
Επειδή οι προβλέψεις για την οικοδομική δραστηριότητα δείχνουν ότι για το 2015 δε φαίνεται να αναστρέφονται, αυτό σημαίνει ότι η ανεργία από την οικοδομική δραστηριότητα θα αυξηθεί. Αν συνυπολογίσουμε εδώ και την εικόνα του κατασκευαστικού κλάδου, που η συνολική του δραστηριότητα το 2014 έχει διαμορφωθεί σε χαμηλότερα από το 2013 επίπεδα, γίνεται αντιληπτό ότι συνολικά ο κλάδος θα επηρεάσει αρνητικά και το ΑΕΠ της χώρας.

Αρκετές κατασκευαστικές εταιρείες αντιμετωπίζουν σημαντικά οικονομικά προβλήματα, προς το παρόν δεν υπάρχουν προοπτικές ανάκαμψης, με αποτέλεσμα να αυξάνεται η πιθανότητα διακοπής της λειτουργίας τους.

Τέλος, σύµφωνα µε τον Πανελλήνιο Σύνδεσµο Ανωνύµων Τεχνικών Εταιρειών (ΣΑΤΕ) μεγάλος αριθµός των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στο κλάδο των κατασκευών αλλά και βιοτεχνίες και βιομηχανίες, που έχουν άµεση ή έµµεση σχέση µε τις κατασκευές, έχουν παύση την οικονοµική τους δραστηριότητα.